Onderzoek zorgt voor meer maatwerk in behandeling alvleesklierkanker

Marjolein Lansbergen is onderzoeker in het Amsterdam UMC. Zij doet haar promotieonderzoek aan het PEGASUS-project. Hierin onderzoekt ze hoe de overleving en de kwaliteit van leven van patiënten met alvleesklierkanker kan verbeteren, met de hulp van gepersonaliseerde geneeskunde.

Wat is gepersonaliseerde geneeskunde?

“Hierbij gebruik je DNA-onderzoek om van te voren te bepalen welke behandeling het beste is voor de patiënt.”

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

“Met het onderzoek hopen we uiteindelijk een behandeling op maat te kunnen bieden bij alvleesklierkanker. Dat geldt bijvoorbeeld in de keuze voor chemotherapie. Bij uitgezaaide alvleesklierkanker is FOLFIRINOX de eerste keuze van chemotherapie. Dit kan een zware behandeling zijn, met flink wat bijwerkingen. Helaas heeft een deel van de patiënten geen baat bij deze chemotherapie. Zij zouden misschien een betere kwaliteit van leven hebben als ze gemcitabine zouden krijgen, een minder zware chemotherapie. In ons onderzoek wilden we kijken of we met een lab-test kunnen voorspellen of een tumor goed op FOLFIRINOX gaat reageren. Ook wilden we kijken hoeveel patiënten een tumor hebben waarbij doelgerichte therapie ook een optie is.”

Hoe onderzoeken jullie dit?

“Maar liefst 27 ziekenhuizen hebben meegewerkt in dit onderzoek. Patiënten met uitgezaaide alvleesklierkanker hebben een biopt gehad van hun tumor. Dit werd opgestuurd naar een laboratorium, waar DNA-onderzoek werd gedaan. We hebben ook RNA-onderzoek gedaan. Dit is een andere manier dan DNA-onderzoek om naar de eigenschappen van kankercellen te kijken.”

Wat zijn de resultaten?

“We wisten al van andere studies dat we met RNA-onderzoek de patiënten in twee groepen kunnen opdelen. De ene groep patiënten heeft meer baat bij FOLFIRINOX dan de andere groep. Dit zagen we ook terug in onze groep patiënten. Met het DNA-onderzoek vonden we bovendien een paar genetische afwijkingen die kunnen voorspellen of patiënten een lange of korte overleving hebben met chemotherapie. De belangrijkste afwijking was de KRAS-mutatie. Patiënten zonder KRAS mutatie hadden de langste overleving. Nu konden we de patiënten dus in drie groepen indelen, met duidelijke verschillen in overleving met chemotherapie. Op basis daarvan konden we bepalen of en welke behandeling met chemotherapie het meest geschikt was. We zagen ook dat er een kleine groep patiënten was die een aangrijpingspunt had voor doelgerichte therapie. We zijn nu de resultaten verder aan het uitwerken, om te bepalen hoeveel mensen er precies baat zouden hebben bij doelgerichte therapie.”

Wat hoop je te bereiken met deze studie?

“Dit onderzoek levert een schat aan informatie op. Ik ben er trots op dat ik onlangs de resultaten mocht delen op een internationaal congres in Chicago. Uiteindelijk hopen we mensen met alvleesklierkanker echt een behandeling op maat te geven, waarbij het effect en de kwaliteit van leven zo optimaal mogelijk is.”